A. België heeft een jaarlijkse CO²[1] emissie van 117 miljoen ton. Dat moet herleid worden tot nul emissie tegen 2050, op verzoek van de EU.
We hebben een kleine zoektocht ondernomen om te weten hoe België denkt die 117 miljoen ton CO² te vermijden, en minstens even belangrijk tegen welke kost.
Zeer belangwekkend in dit verband was een uitermate interessant interview op kanaal Z in het weekend van 7/8 mei van Jacques Vandermeiren, CEO van de Antwerpse Haven . Tijdens dat interview sprak hij over een gezamenlijk project van enkele chemische bedrijven, gevestigd op de Antwerpse Haven, om een groot deel van de CO² uitstoot, ongeveer 8-9 miljoen ton per jaar[2], af te vangen, te comprimeren, te vervoeren en nadien op te slaan in de buurt van de Rotterdamse haven. De crux was de vermelding van de, jaarlijks weerkerende, geraamde kost van 120-140€/ton. Dat betekent dus een minimale kost van 120€/ton x 8 miljoen ton = 0.960 miljard euro of maximaal 140 x 9 miljoen ton = 1,260 miljard euro! Hallucinante bedragen. Een extrapolatie echter naar de 117 miljoen ton blijft een heikele oefening omdat de uitstoot van de CO² niet alleen zeer diffuse bronnen heeft, maar ook ook de geplande acties tot reductie zeer verschillend zijn.
Maar op een indirecte wijze kan toch wel een grootorde van de eventuele totale kosten geschetst worden.
Bij CO² opvang en stockage (ook gekend onder de CCS afkorting : carbon capture and storage) komen nogal vlug een aantal beperkingen en waarschuwingen aan het licht[3][4]. Een voor de hand liggende beperking is dat de afvang alleen mogelijk is bij puntlozingen. Het is niet denkbaar de afvang te organiseren voor diffuse lozingen. Voor de uitrol van een project wordt bovendien snel gerekend met een duurtijd van 10 jaar en last but not least is de maatschappelijke aanvaarding zeer laag. Maar het fundamentele probleem bij de stockage is uiteraard de duurzaamheid ervan : haast onmiddellijk wordt in elke regelgeving of beleidsnota de vraag gesteld of er lekken zullen optreden en hoe daarmee zal worden omgesprongen. Deze vraag wordt echter wel gesteld maar zelden afdoende beantwoord, het is als het ware een open end vraag. Daarmee rijst logischerwijze de vraag waarom bepaalde maatschappelijke groepen de stockage van nucleair afval zo in vraag stellen maar blijkbaar geen enkel probleem maken van de stockage van CO2!
Nochtans is deze onzekerheid een majeur probleem. In het pad naar 2050 en een totale emissiereductie wordt CCS beschouwd als een onmisbaar beleidsinstrument. De Nederlandse nota van 3 april 2017 van het Planbureau voor Leefomgeving, Nationale Kosten Energietransitie in 2030 wordt op pagina 14 vermeld : “zonder de optie wordt 80-95% emissiereductie heel veel duurder en zelfs onmogelijk (bijvoorbeeld CCS, biomassa en hernieuwbare elektriciteit)” (eigen onderlijning).
De Belgische nota : Belgisch geïntegreerd Nationaal energie- en Klimaatplan 2021-2030, Deel A van 443 pagina lang noch Deel B van 155 pagina lang vermelden een kost per vermeden ton CO2 uitstoot, dit in tegenstelling tot de voorvermelde Nederlandse nota. De Nederlandse nota vermeldt voor de opgelijste 31 mogelijke acties tot vermijden van CO2 uitstoot wel telkens de geraamde kost per ton CO2. Die raming is natuurlijk cruciaal is om tot een kosten-effectief beleid te komen. Goed beleid kan niet zonder een goede en volledige analyse.
In de lijst van 31 mogelijke acties om CO2 uitstoot te vermijden wordt CCS dan nog vermeld als een relatief goedkoop beleidsinstrument, vergeleken met meerdere andere mogelijke acties. In de energietransitie wordt nu eenmaal over miljarden gesproken alsof het geen keiharde euro’s maar vroegere Italiaanse lires betreft.
De duurdere acties bevinden zich in de gebouwen gerelateerde acties (isolatie, warmtepompen,.)
Zou een grootschalige elektrolyse met kernenergie en grootschalig gebruik van waterstof, met gegarandeerd rendement inzake emissiereductie, ook qua kosten geen veel betere optie zijn? In ieder geval zou de maatschappelijke aanvaarding vele malen hoger liggen dan de uitrol van peperdure grootschalige infrastructuurwerken, met twijfelachtig rendement.
B. Een emissiereductie met een gegarandeerde nul uitstoot van CO² kan gerealiseerd worden door de productie van zogenaamde paarse waterstof : elektrolyse op water door middel van kernenergie [5]
Voor het klimaat is kernenergie top, zeggen experts op vermelde webstek, omdat kerncentrales door hun stabiele levering veel geschikter zijn voor de productie van waterstof dan variabele wind- en zonnestroom.
Voor de productie van 1 kg waterstof hebben we 47 kWh elektriciteit nodig wat aan een(groothandels) marktprijs van 42€Mwh = 47 x 42/1000 = 1,974 euro voor 1 kg waterstof oplevert. In de groothandelsprijs van de leverancier – met een afgeschreven nucleaire kerncentrale – zijn hiermee al zijn kosten en billijke marge gedekt.
Indien we dezelfde kg waterstof produceren met elektriciteit voortkomend uit windenergie vanuit de Noordzee dan kost die MWh een groothandelsprijs van 42€/MWh plus een subsidie via de groene stroomcertificaten van 97€/MWh[6] of 42 + 97 = 139€/MWh, wat resulteert in een kost van 1 kg waterstof = 47 x 139€MWh/1000 = 6,533€/kg.
Niettegenstaande de kost van waterstof uit hernieuwbare energie 3.3 keer zo duur is als uit kernenergie promoot men toch de productie uit de veel duurdere hernieuwbare energie. Dit lijkt ons niet verstandig.
Maar uiteindelijk is het de bedoeling waterstof in te zetten in een CO² neutrale omgeving en moeten we dus de fossiele brandstoffen vervangen. We moeten er uiteraard rekening mee houden dat de energetische inhoud van 1 kg waterstof veel hoger is dan die van de klassieke fossiele brandstoffen. Zo is de energetische inhoud van 1 kg waterstof 2.6 de energetische inhoud van diesel.
Om aldus appelen met appelen te vergelijken is energetisch de kost van 1kg waterstof 1.974€ (of 6.535€ gedeeld door 2.6 = 0.38€ voor 1 kg waterstof equivalent aan 1 kg diesel – of 2.51€ via windenergie uit de Noordzee)
Maar de diesel heeft natuurlijk nog een ecologische kost die waterstof niet heeft, 1 liter (kg) diesel stoot 2.8 kg CO2 uit of aan marktprijs van vandaag = 53€/ton van de CO2 emissie = 53/1000 = 0.053€/kg diesel.
De huidige marktprijs voor 1 liter diesel bedraagt ongeveer 1.50€/liter, waarin ongeveer 60% [7](0.9€/l) moet toegewezen worden aan accijnzen en BTW die niet vervat zitten in de waterstof prijs en dus moeten verwijderd worden uit de diesel. De vergelijking wordt daarna : 0.6€/l diesel tegenover 0.38€/kg waterstof. Vermits de prijs van diesel de prijs aan de pomp betreft moet daarvan nog de kosten van transport en distributie afgetrokken worden, deze kosten zijn mij niet bekend maar de vergelijking oogt bijzonder !!
Is dat een extra gegronde reden om toch de kerncentrales open te houden?
[1] CO2 is een gas dat na zeer lange termijn, een honderdtal jaren, ontbindt in zeer giftig gas koolstofmonoxyde en zuurstof.
[2]8-9 miljoen ton CO2 uitstoot is toevallig het equivalent van de uitstoot van de nieuwe bijkomende gascentrales
[3] https://omgevingvlaanderen.login.paddlecms.net/geologische-opslag-van-koolstofdioxide-co2
[4] https://www.globalccsinstitute.com/
[5] https://www.wattisduurzaam.nl/17586/featured/duurzame-en-fossiele-waterstof-in-alle-kleuren-van-de-regenboog/ (deze webstek geeft een herkenbare kleur aan de verschillende processen die tot waterstof kunnen leiden)
[6] Jaarverslag CREG, 2019, pag 20
[7] https://www.petrolfed.be/sites/default/files/editor/2-22%20Accijnstarieven%20aan%20de%20pomp%20in%20Belgi%C3%AB%20en%20in%20de%20buurlanden.pdf
Recent Comments